Në tetor, pensionet në Shqipëri do të indeksohen me vetëm 2.5%, një shifër më e ulët se vitin e kaluar, kur indeksimi arriti në 4.1%. Ky vendim bazohet në Indeksin e Çmimeve të Konsumit të shportës së mallrave dhe shërbimeve për pensionistët, të llogaritur nga Instituti i Statistikave (INSTAT).
Vendimi pritet të marrë vulën përfundimtare nga Këshilli Administrativ i Institutit të Sigurimeve Shoqërore, dhe më pas nga Këshilli i Ministrave. Ky është një proces i zakonshëm që përsëritet çdo vit, por shifra e këtij tetori ka ngjallur shumë diskutime, pasi rritja e çmimeve të jetesës shpesh perceptohet më e lartë nga ajo që reflektojnë statistikat zyrtare.
Sa rriten realisht pensionet?
Nëse e shohim në terma konkretë, përfitimet nga ky indeksim janë modeste:
- Pensioni urban i pleqërisë: Rritet mesatarisht me rreth 490 lekë. Duke marrë si bazë vlerën mesatare të fundit të vitit 2024, që ishte 19,609 lekë, pensioni urban i pleqërisë do të arrijë në rreth 20,099 lekë pas indeksimit.
- Pensioni rural: Përfiton një shtesë mesatare prej 296 lekësh, duke e çuar pensionin nga 11,878 lekë në rreth 12,174 lekë.
Në shifra absolute, kjo shtesë është shumë e ulët krahasuar me kostot reale të jetesës, sidomos në qytetet e mëdha ku shpenzimet për ushqime, energji dhe barna mbeten të larta.
Sa pensionistë përfitojnë?
- Aktualisht, Shqipëria ka gjithsej 721,398 pensionistë:
- Rreth 630 mijë janë pensionistë urbanë,
- Ndërsa 91 mijë i përkasin kategorisë rurale.
- Të gjithë ata do të përfitojnë automatikisht nga ky indeksim, pa pasur nevojë të aplikojnë apo të kryejnë procedura shtesë.
Pse vetëm 2.5% këtë vit?
Arsyeja kryesore lidhet me uljen e inflacionit. Në vitin 2023-2024, inflacioni arriti në nivele të larta, duke bërë që indeksimi i pensioneve të ishte më i madh (4.1%). Këtë vit, me stabilizimin e çmimeve dhe rënien e inflacionit, edhe rritja e pensioneve reflekton këtë realitet ekonomik.
Megjithatë, pensionistët shpesh theksojnë se edhe në kushtet kur inflacioni është i ulët, kostoja e jetesës nuk bie. Shumë mallra bazë si ushqimet, energjia elektrike dhe shërbimet shëndetësore vijojnë të jenë të shtrenjta, duke bërë që rritja prej disa qindra lekësh të mos ndihet pothuajse fare.
Çfarë nënkupton kjo për jetën e përditshme të pensionistëve?
Një shtesë prej 490 lekësh në muaj (për qytetarët urbanë) ose 296 lekësh (për ata ruralë) është e barabartë me:
Dy biletë autobusi urbani dhe një bukë,
Ose një pjesë shumë e vogël e faturës mujore të energjisë elektrike,
Ose një kuti ilaçesh bazike.
Pra, nuk bëhet fjalë për një ndryshim domethënës që mund të lehtësojë realisht barrën ekonomike të pensionistëve.
Këshilla praktike për menaxhimin e buxhetit të pensionit
Edhe pse indeksimi është i ulët, disa hapa të vegjël mund të ndihmojnë pensionistët të menaxhojnë më mirë financat mujore:
Prioriteti i shpenzimeve: Vendosni nevojat bazë si ushqimet, ilaçet dhe pagesat e detyrueshme përpara çdo shpenzimi tjetër.
Përdorimi i uljeve dhe ofertave: Shumë supermarkete dhe farmaci ofrojnë ulje javore. Planifikoni blerjet sipas këtyre ofertave.
Buxheti i shkruar: Mbani shënim çdo të ardhur dhe shpenzim. Kjo ju ndihmon të keni kontroll më të mirë mbi financat.
Këshillim financiar i thjeshtë: Pensionistët shpesh kanë tendencë të ndihmojnë familjarët financiarisht. Këshillohet të vendosin kufij të qartë për të mos rrezikuar stabilitetin e tyre ekonomik.
Perspektiva për vitet e ardhshme
Nëse inflacioni mbetet i qëndrueshëm, pritet që edhe indeksimet e ardhshme të pensioneve të mbeten në nivele të ngjashme. Megjithatë, çdo ndryshim i papritur në çmime, sidomos për ushqimet dhe energjinë, do të reflektohet drejtpërdrejt në përllogaritjet e ardhshme.
Shumë organizata të pensionistëve kanë kërkuar rishikimin e skemës së indeksimit, duke propozuar që ai të mos lidhet vetëm me inflacionin, por edhe me koston reale të jetesës, sidomos për mallrat bazë që prekin drejtpërdrejt këtë kategori.
Një rritje modeste, larg nevojave reale
Indeksimi i pensioneve me vetëm 2.5% në tetor është një lajm që prek mbi 721 mijë pensionistë në të gjithë vendin. Megjithatë, rritja prej disa qindra lekësh në muaj nuk përbën një ndihmë të madhe për përballimin e shpenzimeve të përditshme.
Pavarësisht statistikave, realiteti i tregut shqiptar tregon se pensionistët do të vazhdojnë të përballen me vështirësi ekonomike. Ndaj, menaxhimi i kujdesshëm i buxhetit dhe mbështetja e familjes mbeten faktorët kryesorë për përballimin e jetesës së përditshme.
