Operatorët do të fíllojnë të regjístrojnë fotot biometríke dhe gjùrmët e gishtërinjve nga njerëzít që lárgohen ose mbèrrijnë në bllok në disa píka kufitare…
Aeroportet dhe kalimet kufitare të Evropës janë përgatitur për mbingarkesë të mùndshme kur të díelën të vihèt në fùnksíon një sistem sígùrie i vonuar prèj kohësh që gjùrmon gjùrmët e gishtërinjve të pasagjerëve.
Operatorët do të fíllojnë të regjístrojnë fotot biometríke dhe gjùrmët e gishtërinjve nga njerëzít që lárgohen ose mbèrrijnë në bllok në disa píka kufitare, ndërsa Sistemi i ri i Hyrjeve-Daljeve (EES) do të fùtet gradualisht gjatë gjashtë muajve.
Portet, aeroportet dhe terminalet e trènave janë detyrùar të instalojnë makineri për të krýer kòntròllet, të cilat do t’u mùndësojnë zyrtarëve të verifíkojnë ínfòrmacionin në lídhje me statusín e imigracionit të njerëzve dhe të identifíkojnë automatíkisht ata që qëndrojnë më gjatë se vízat e tyre ose qëndrimet e lejuara.
“Do ta dimë se kush hyn në BE, kur dhe ku. Është shtylla kurrizore dixhitale e qasjes sonë të re ndáj menaxhimit të kufijve”, tha komisioneri i çështjeve të brèndshme të BE-së, Magnus Brunner, për Financial Times.
Sistemi ishte vonuar vazhdimisht nga shqètësimet se sistemet kompjuteríke nuk ishin gati dhe se udhëtimet do të ndërpriteshin. Vendet e BE-së vèndòsën përfùndimisht ta zbatonin atë hap pas hapi, që do të thotë se do të jetë plòtësisht fùnksíonal vetëm më 10 prill 2026, kur do të zèvendësojë vùlat manuale të pasáportave.
“Zbatimi i këtij sistemi IT në shkallë të gjerë në 27 shtète anëtare është një detyrë komplekse dhe e vèshtírë, megjíthatë një detyrë për të cilën ne jemi të përgatitur. Periudhá gjashtëmujore e zbatimit do të sígùrojë që shtètet anëtare, udhëtarët dhe bizneset të mùnd të përshtaten pa pròblème”, tha Brunner.
Simon Lejeune, një drejtor i lártë në Eurostar, tha se “fùtja në pèrdorim e shkallëzuar e EES… është shumë e mirëpritur. Kjo do të ndíhmojë në mbështètjen e një opèracíonni më të qetë dhe do t’u mùndësojë klientëve të mèsohen me procesín EES.”
Edhe pse sistemi është i ngjashëm me portat elektroníke që fùnksíonojnë në shumë aeroporte, operatorët janë megjíthatë të përgatitur për ankèsa nga klientët që vuajnë nga vonesa, pasi regjístrimi i ínfòrmacionit biometrík për herë të parë do të zgjasë më shumë sesa kòntròllet pasuese.
“Shumë gjëra do të várèn nga mënyra se si do të sillet sistemi në ditën e nisjes dhe nga personeli i dùhur pòlícor në píkat e kòntròllit”, tha Ourania Georgoutsakou, kreu i grupit lobist Airlines for Europe.
“Më e rèndësishmja, ekuipazhèt e linjave ajrore nuk dùhèt të mbáhen të bllokuara në kufi dhe ato do të përpùnohen sa më shpèjt të jetë e mùndur, në të njëjtën mënyrë si më parë“, shtoi ai.
ACI, e cila përfaqëson aeroportet evropiane, theksoi se menaxhimi i píkave të kalimit kufitar u tákon shtèteve anëtare të BE-së, jo operatorëve të aeroporteve.
Sistemi do të fùtet në fùqí nga 29 vendet e zonës pa kufij të Shengenit, dùke përfshirë edhe Zvicrën, Islandèn, Norvegjínë dhe Lihtenshtajnin. Kontrollet nuk do të zbatohen për personat që mbájnë leje qëndrimi të BE-së ose víza afatgjata.
Vendet fíllimisht do të fíllojnë zbatimin e kòntròlleve vetëm në disa píka kufitare ose për kategori të cáktuara njerëzísh. Holanda, për shembùll, do të fíllojë në portet e IJmuiden dhe Eemshaven, dhe do të vèndòsë kòntròlle vetëm në aeroportin Schiphol të Amsterdamit më 3 nëntor.
Në Gjermani, kòntròllet biometríke do të fíllojnë në aeroportin e Düsseldorf-it të díelën, pastaj në aeroportet e Frankfurtit dhe Mynihut, të ndjèkura nga portet detare dhe kalimet e tjera kufitare.
Sistemi u miratua në vitin 2017, por është shtyrë disa herë, vonesa që operatorët thonë se i kanë lejuar ata të korrigjojnë defektet dhe të krýejnë tèstime.
“Askush nuk ka justifíkim për të mòs qenë gati”, tha drejtori èkzèkutiv i Eurotunnel, Yann Leriche, për FT gjatë një demònstrimi të teknologjísë së sáj në Folkestone.
Megjíthatë, ndërsa kòntròllet áktuale të pasáportave krýhen në një automjet, skema e re kèrkon që njerëzít të parkojnë në vende të dedíkuara dhe të dalin nga automjetet e tyre për të përfùnduar kòntròllin, të cilin Eurotunnel vlerëson se zgját dy minuta për pasagjer.
Grupi, i cili òperòn trèna me makina dhe kamionë përmes tunelit, ka shpenzuar 80 milionë paund për ngritjen e píkave të kòntròllit me vetëshërbim dhe pùnësimin e stafit. Fillimisht do të kòntròllojë shoferët e mallrave dhe do t’i zbatojë kòntròllet për pasagjerët rreth Krishtlindjeve.
Kioskat e Eurostar, të cilat ndòdhen në stacionet e sáj përpárá se pasagjerët të regjístrohen, do t’i bëjnë gjíthashtu secilit pasagjer katër pyetje, dùke përfshirë nëse ka një biletë vajtje-ardhje dhe fonde për të mbështètur veten gjatë vízítës së tyre. Udhëtarët që përgjígjèn “jo” do të dùhèt të flasín drejtpèrdrejt me një oficer kufitar. Sistemi do të fíllojë me pasagjerët e klasit biznes.
“Eurostar ka investuar më shumë se 10 milionë eùro në përgatitjet e sáj për EES, të cilat përfshijnë 49 kioska për klientët për regjístrimin në EES dhe dyfishimin e kapacitetit kufitar në St Pancras me porta të reja elektroníke dhe më shumë pozícione kufitare. Kjo do të thotë që oraret tona të regjístrimit do të mbèten të njëjta me EES”, shtoi Lejeune.
Njerëzít që pèrdorin Tunelin e Kanálit ose kalimet me traget do të përballen me kòntròlle në píkat e kòntròllit kufitar në Angli, ndërsa ata që mbèrrijnë nga Mbretëria e Bashkùar në BE me ajër do të përpùnohen në aeroportet lokale./Përshtati “Pamfleti” nga “Financial Times”